Jaka jest różnica między tryskaczem a zraszaczem przeciwpożarowym?

Systemy ochrony przeciwpożarowej odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu pożarom lub minimalizowaniu ich skutków. W zależności od zagrożeń pożarowych stosuje się różne technologie ochrony, w tym m.in. instalacje tryskaczowe i systemy zraszaczowe.  Tryskacze i zraszacze to elementy instalacji przeciwpożarowych. Ich zadaniem jest rozpylanie środka gaśniczego. Choć mogą wydawać się podobne, różnią się pod względem konstrukcji i sposobu działania oraz zastosowania. W tym artykule wyjaśnimy, czym się różnią i w jakich sytuacjach każde z tych urządzeń jest najbardziej odpowiednie.

Czym jest tryskacz?

Tryskacz jest dyszą z czułym na temperaturę elementem zamykającym, który otwiera się pod wpływem wzrostu temperatury. Występują dwa rodzaje tryskaczy - ampułkowe i topikowe. Tryskacze ampułkowe posiadają komponent termoczuły w postaci ampułki wypełnionej płynem termo rozszerzalnym. Tryskacze topikowe posiadają w miejsce ampułki specjalny topik, który pod wpływem temperatury ulega stopieniu. W momencie, gdy temperatura otoczenia osiąga określony próg (zwykle między 57°C a 77°C), ampułka pęka, co powoduje uruchomienie tryskacza. Woda wypływa pod ciśnieniem i rozpryskuje się nad danym obszarem.  Tryskacze reagują selektywnie, co oznacza, że uruchamiają się tylko te jednostki, które są bezpośrednio narażone na działanie wysokiej temperatury w miejscu pożaru. Instalacje tryskaczowe działają więc punktowo. Zazwyczaj do ugaszenia pożaru wystarczą zaledwie 4 tryskacze.

Budowa tryskacza przeciwpożarowego:

- deflektor, który kształtuje i kieruje strumień wody

- ampułka z elementem termoczułym lub topik

- korpus

- element zamykający z uszczelką

- gwint

Do zastosowania w instalacjach tryskaczowych dostępnych jest ponad 300 rodzajów tryskaczy. Dobór uzależniony jest od rodzaju gaszonego pożaru, charakterystyki wypływu, temperatury i szybkości otwarcia oraz aranżacji chronionego pomieszczenia. Dostępne są tryskacze stojące, wiszące, boczne, ukryte. W obszarach szczególnie zagrożonych fałszywym wyzwoleniem tryskacza lub w których znajduje się cenne mienie ( np. serwerownie), stosuje się tryskacze podwójne.  Zdarza się, że ze względu na warunki panujące w chronionym obszarze,  tryskacze  wymagają dodatkowego osprzętu jak np. kosze ochronne, czy osłony.

Co to jest zraszacz przeciwpożarowy?

Zraszacz jest dyszą o otwartej konstrukcji (bez elementu termoczułego, jaka występuje w tryskaczu).   Jest komponentem instalacji zraszaczowej służącym do rozpylania wody lub innego środka gaśniczego. Systemy zraszaczowe to systemy otwarte, w których rurociąg nie jest wypełniony ani wodą, ani sprężonym powietrzem. Zraszacze są zwykle uruchamiane automatycznie przez system detekcji pożaru lub ręcznie przez obsługę w momencie wykrycia pożaru. W instalacjach zraszaczowych woda lub środek gaśniczy wypływa jednocześnie przez wszystkie dysze danej sekcji zraszaczowej.

Budowa zraszacza przeciwpożarowego:

- deflektor, który kształtuje i kieruje strumień wody

- korpus

- gwint

W zależności od charakterystyki chronionego obszaru stosuje się różne rodzaje zraszaczy. Dostępne są zraszacze o różnym współczynniku wypływu, różnym kształcie deflektora. Dla instalacji zraszaczowych z dodatkiem środka pianotwórczego stosuje się specjalne dysze pianowe.

Różnice między tryskaczem a zraszaczem

• Przeznaczenie: Tryskacze przeciwpożarowe są projektowane głównie do ochrony z myślą o zastosowaniach wewnętrznych i służą do gaszenia pożarów w pomieszczeniach. Zraszacze przeciwpożarowe natomiast są stosowane na zewnątrz lub w specjalnych warunkach przemysłowych, gdzie wymagane jest chłodzenie lub tworzenie kurtyn wodnych.
• Obszar działania: Tryskacze działają selektywnie, uruchamiając się w miejscach, gdzie wykryto wzrost temperatury. Zraszacze działają na obszarze całej chronionej sekcji. Ze względu na sposób działania sekcje tryskaczowe mogą być dużo większe, bo pożar jest gaszony miejscowo jedynie przez kilka tryskaczy uruchamiających się nad miejscem powstałego pożaru. Natomiast w  systemach zraszaczowych chronione strefy są mniejsze, ponieważ woda wypływa ze wszystkich dysz danej strefy.

• Mechanizm aktywacji: Tryskacze uruchamiają się w odpowiedzi na wzrost temperatury bezpośrednio związany z pożarem. Zraszacze mogą być uruchamiane automatycznie (np. przez system wykrywania pożaru) lub ręcznie, a ich funkcją jest prewencja i zabezpieczenie zewnętrznych obszarów lub elementów konstrukcyjnych oraz gaszenie obiektów i technologii.

Zastosowanie tryskaczy i zraszaczy w praktyce

Tryskacze są stosowane wewnątrz budynków, gdzie precyzyjne, selektywne gaszenie pożaru jest kluczowe. Mają zastosowanie w ochronie przeciwpożarowej zakładów przemysłowych, magazynów, wiat, biurowców, galerii handlowych. Natomiast zraszacze sprawdzają się tam, gdzie potrzebne jest szybkie zraszanie lub chłodzenie, albo ugaszenie obiektów chronionej strefy. Są stosowane do ochrony w  elektrowniach, do gaszenia trafostacji, tuneli kablowych, składów drewna, do zraszania zbiorników paliwowych kurtynami wodnymi.

Ostateczny wybór urządzenia zależy od specyfiki chronionego obiektu oraz warunków, w których może wystąpić zagrożenie pożarowe.